پی دی اف بالا مربوط به کتاب زبان و ادبیات دری صنف ...
創建於:2025年6月27日
創建於:2025年6月27日
پی دی اف بالا مربوط به کتاب زبان و ادبیات دری صنف دهم افغانستان است. میخواهم تا درس پانزدهم(صفحه ۷۴ ام)؛ ۱۵ سوال تشریحی با جوابش، پنج سوال آسان، پنج متوسط، و پنج سخت برایم بسازی و همچنان ۱۰ سوال چهارجوابه و ۱۰ سوال صحیح و غلط در سه سطح آسان، متوسط و سخت با جواب هایش برایم بنویسی. خیلی ممنون
(۵ آسان، ۵ متوسط، ۵ سخت – همراه با پاسخ)
سطح | سؤال | پاسخ | منبع (در صورت لزوم) |
---|---|---|---|
آسان | 1. «ستایش خداوند» در درس اوّل چه پیامی را به شاگرد القا میکند؟ | یادآوری وحدانیت خدا و لزوم آغاز هر نوشته با نام او. | |
آسان | 2. از دید درس «فرهنگ مطالعه»، مهمترین فایدهٔ مطالعهٔ منظم چیست؟ | رشد شخصیت و توان تحلیل پدیدهها. | |
آسان | 3. «عدالت اجتماعی» چه تعریفی برای عدالت ارائه میکند؟ | تقسیم عادلانه منابع و فرصتها میان همهٔ افراد جامعه. | |
آسان | 4. بر اساس درس «موزیم ملی»، واژهٔ «موزیم» از کدام زبان گرفته شده است؟ | از واژهٔ یونانی mouseion گرفته شده است. | |
آسان | 5. در درس پانزدهم، یکی از مسئولیتهای ما در برابر محیط زیست چیست؟ | جلوگیری از قطع درختان و مدیریت درست زباله. | |
متوسط | 6. چرا نظامی گنجوی در «خاتم پیامبران» حضرت محمد (ص) را «تاج و تخت جهان» میخوانَد؟ | برای نشاندادن برتری معنوی و رهبری او بر تمام انسانها. | |
متوسط | 7. «علم بدیع» چه تفاوتی میان صنایع لفظی و معنوی قائل میشود؟ | صنایع لفظی زیباییِ وابسته به واژهها دارند؛ صنایع معنوی به مضمون وابستهاند. | |
متوسط | 8. در «پایگاه انسان» سنایی چه رابطهای میان «رنج» و «گنج» بیان کرده است؟ | بدون تحمل رنج، دستیابی به گنج (موفقیت) امکانپذیر نیست. | |
متوسط | 9. دلیلی که در درس «من هم مانند شما استم» برای احترام به افراد دارای معلولیت ارائه میشود چیست؟ | آنها نیز توانایی مشارکت در پیشرفت جامعه را دارند. | |
متوسط | 10. به گفتهٔ تاریخ بیهقی، چرا نصربناحمد با وجود تندیِ خلق، در پیِ اصلاح خویش بود؟ | میدانست خشونت ناپسند است و از عاقبت آن بیم داشت. | |
سخت | 11. سه تحول ادبی برجستهٔ قرن نهم و دهم را نام ببرید. | رونق زبان دری در هراتِ تیموری، پیدایش سبک هندی، گسترش واژگان تُرکی و عربی در نثر. | |
سخت | 12. بر پایهٔ «حقوق زن در جامعه»، چه تفاوتی میان دیدگاه اسلام و رسوم جاهلی دربارهٔ زن وجود دارد؟ | اسلام زن را دارای گوهر انسانی برابر با مرد میداند و رسوم جاهلی او را فرودست میشمرد. | |
سخت | 13. درس «بهارستان» چه روش بلاغیای برای انتقال مفاهیم اخلاقی بهکار میگیرد؟ | تمثیل و حکایتهای کوتاه آراسته به صنایع لفظی و معنوی. | |
سخت | 14. چرا دانشمندان محیط زیست در قرن بیستم نسبت به دخالت بشر در طبیعت هشدار دادند؟ | ادامهٔ دخالتها بقاى بشر را تهدید میکند. | |
سخت | 15. در «کوشش و کامیابی» مولوی چگونه «پر» را استعاره میآورد؟ | «پرِ انسان» را همت مینامد که او را به آشیانهٔ موفقیت میرساند. |
(۳ آسان، ۳ متوسط، ۴ سخت – پاسخ صحیح مشخص شده است)
آسان – کدام درس به معرفی علم بدیع میپردازد؟
A) درس پنجم B) درس چهارم ✅ C) درس هشتم D) درس دهم
آسان – نویسندهٔ «بهارستان» کیست؟
A) مولوی B) جامی ✅ C) سنایی D) فردوسی
آسان – مفهوم اصلی درس «فرهنگ مطالعه» چیست؟
A) تفریح B) انضباط C) رشد آگاهی ✅ D) رقابت
متوسط – بر اساس درس «موزیم ملی»، مهمترین وظیفهٔ شعبهٔ حفریات چیست؟
A) فروش آثار B) کشف و حفاظت آثار ✅ C) بازاریابی D) تخریب بناها
متوسط – کدام بیت نشاندهندهٔ رابطهٔ رنج و گنج است؟
A) «مرغ را پر میبرد…» B) «هر که رنجی برد، گنجی شد پدید» ✅ C) «علم بال است…» D) «به تمنّا تو مرد ره نشوی»
متوسط – در درس «حقوق زن»، نخستین فرد مسلمان چه کسی معرفی میشود؟
A) حضرت فاطمه B) حضرت خدیجه ✅ C) حضرت عایشه D) حضرت زینب
سخت – در تاریخ بیهقی، نصربناحمد هنگام کودکی در کدام شهر به تخت نشست؟
A) بلخ B) سمرقند C) بخارا ✅ D) غزنه
سخت – واژهٔ «موزه» در اصل به چه کاربری اختصاص داشت؟
A) قصرهای سلطنتی B) معابد یونانی ✅ C) کتابخانهها D) بازارچههای محلی
سخت – در درس پانزدهم، کدام مشکل محیط زیست افغانستان ذکر نشده است؟
A) توسعهٔ صحرا B) فرش ماینها C) افزایش دما ✅ D) قطع جنگلها
سخت – طبق «ادبیات قرن نهم و دهم»، کدام ویژگی نثر این دوره است؟
A) سادگی مطلق B) اطناب و تعقید ✅ C) حذف واژگان عربی D) نبود واژگان ترکی
(۳ آسان، ۳ متوسط، ۴ سخت – پاسخ در پایان هر جمله)
آسان – «ستایش خداوند» نخستین درس کتاب است. صحیح
آسان – درس «عدالت اجتماعی» معتقد است بدون نظم اجتماعی عدالت تحقق نمییابد. صحیح
آسان – در «پایگاه انسان» سنایی، انسان بدون تلاش هم به موفقیت میرسد. غلط
متوسط – «حقوق زن در جامعه» تأکید میکند که استعداد با جنسیت مرتبط است. غلط
متوسط – مطابق درس «موزیم ملی»، این نهاد در سال ۱۲۹۷ ش در باغ بالا تأسیس شد. صحیح
متوسط – در «بهارستان»، بخش ششم به مطایبات و لطایف اختصاص دارد. صحیح
سخت – تاریخ بیهقی در اصل سی جلد بوده و اکنون هیچ بخشی از آن باقی نمانده است. غلط
سخت – درس پانزدهم تخریب محیط زیست را تنها «طبیعی» میداند و نقش انسان را انکار میکند. غلط
سخت – در قرن نهم و دهم، زبان دری در ترکیه نیز به عنوان زبان ادبی رواج یافت. صحیح
سخت – مولانا پس از دیدار شمس تبریزی تدریس را رها کرد و به سیر و سفر پرداخت. صحیح
موفق باشید! این مجموعه میتواند برای مرور درسهای ۱ تا ۱۵ و ارزیابی سطح یادگیری شما یا شاگردانتان استفاده شود.
پی دی اف بالا مربوط به کتاب زبان و ادبیات دری صنف یازدهم افغانستان است. میخواهم تا درس چهاردهم(صفحه ۷۵ ام)؛ ۳۰ سوال تشریحی با جوابش، ۱۰ سوال آسان، ۱۰ متوسط، و ۱۰ سخت برایم بسازی و همچنان ۲۰ سوال چهارجوابه و ۲۰ سوال صحیح و غلط در سه سطح آسان، متوسط و سخت با جواب هایش برایم بنویسی. خیلی ممنون
در زیر برای درسهـای ۱ تا ۱۴ کتاب «زبان و ادبیات دری – صنف یازدهم» تا صفحهٔ ۷۵، مجموعهای از پرسشها و پاسخها در سه سطح دشواری آماده شده است. عناوین درسها مطابق فهرست رسمی کتاب هستند .
№ | پرسش | پاسخ (چکیده) | استناد |
---|---|---|---|
1 | چرا در درس «حَمد» آغاز هر کار با نام خدا توصیه میشود؟ | زیرا حمدْ سپاس خالق است و به نوشته یا گفتار قداست میدهد. | L93-L93 |
2 | در شعر «سالار پیامبران» منزلت پیامبر(ص) چگونه توصیف شده است؟ | بهعنوان «خورشید رسالت» و رهنمای نوع بشر. | L94-L94 |
3 | درس «زبان و ادبیات چیست؟» زبان را مهمترین وسیلهٔ چه میداند؟ | ارتباط اجتماعی و انتقال فرهنگ. | L95-L95 |
4 | «فولکلور» طبق درس چهارم به کدام بخشهای فرهنگ اشاره میکند؟ | آیینها، ترانهها، افسانهها و باورهای مردمی. | L96-L96 |
5 | پیام محوری شعر «بهار» چیست؟ | تجدید حیات طبیعت و امید به شکوفایی معنوی انسان. | L97-L97 |
6 | فیض محمد کاتب هزاره در تاریخنگاری افغانستان چه نقشی داشته است؟ | مؤلف «سراجالتواریخ»، ثبت رویدادهای دورهٔ امیر حبیبالله. | L98-L98 |
7 | درس هفتم چند نوع محتوای شعری را معرفی میکند؟ | حماسی، غنایی، تعلیمی، عرفانی و اجتماعی. | L99-L99 |
8 | «علم بیان» را به اختصار تعریف کنید. | شاخهای از بلاغت برای نمایش معانی در قالب تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه. | L100-L100 |
9 | هدف تشکیل انجمنهای ادبی افغانستان چه بوده است؟ | گردهمآوردن نویسندگان برای ترویج نقد، چاپ مجله و حفظ زبان. | L101-L101 |
10 | مهمترین خصلت انسانی نکوهششده در درس «نکوهش ظلم» چیست؟ | ستم به ضعیفان و سوءاستفاده از قدرت. | L106-L106 |
№ | پرسش | پاسخ (خلاصهٔ تحلیلی) | استناد |
---|---|---|---|
11 | در «حَمد» شاعر چگونه رابطهٔ خدا و انسان را ترسیم میکند؟ | خالقْ سرچشمهٔ آفرینش و انسانْ محتاج لطف اوست. پاسخ با ذکر صفات الهی و نیاز بشر نشان داده شده است. | L93 |
12 | کدام تصویر بلاغی در «سالار پیامبران» برجسته است؟ | تشبیه پیامبر به «مشکات نور» و خورشیدِ هدایت برای مؤمنان. | L94 |
13 | درس سوم چه تفاوتی میان «زبان» و «ادبیات» قائل میشود؟ | زبان، وسیله؛ ادبیات، بهرهبرداری هنری از آن برای بیان تجربهٔ بشری. | L95 |
14 | کارکرد اجتماعی فولکلور از نگاه درس چهارم چیست؟ | حفظ هویت جمعی و انتقال دانش سینهبهسینه میان نسلها. | L96 |
15 | شاعر «بهار» چگونه نمادهای طبیعت را به احساسات بشری پیوند میدهد؟ | با جانبخشی به گل و سبزه و مقایسهٔ طراوت آن با شور جوانی. | L97 |
16 | ویژگی سبکی فیض محمد کاتب در «سراجالتواریخ» چیست؟ | نثر ساده، ذکر اسناد شفاهی و حفظ امانت تاریخی. | L98 |
17 | «شعر اجتماعی» چه شاخصهای دارد که در درس هفتم توضیح داده میشود؟ | انتقاد از نابسامانیها و دعوت به اصلاح جامعه. | L99 |
18 | استعارهٔ بنیادین درس «علم بیان» را ذکر و توضیح کنید. | «کلام همچون جامی است که معنی را مینمایاند»؛ یعنی شکلْ حامل مضمون است. | L100 |
19 | یکی از دستاوردهای مهم انجمن «پوهنتون کابل» در دههٔ سی خورشیدی چه بود؟ | برگزاری شب شعر و تأسیس مجله «فکر نو». | L101 |
20 | در «نکوهش ظلم»، شاعر چه راه علاجی برای ستمگری پیشنهاد میکند؟ | گرایش به عدالت الهی و تقوای فردی برای مهار قدرت. | L106 |
№ | پرسش | پاسخ (شرح تفصیلی) | استناد |
---|---|---|---|
21 | ساختار توحیدی «حَمد» را با یک نمونهٔ حمدِ کلاسیک مقایسه کنید. | هر دو بر وحدت خالق تأکید دارند؛ حمدِ درس با عبارتهای سادهتر به کار میرود، درحالیکه حمد نظامی آراسته به صناعات لفظی است. | L93 |
22 | تحلیل کنید چرا در «سالار پیامبران» ذکر معراج محوریت دارد. | معراج نشان کمال معنوی پیامبر است و دلیل ختم نبوت؛ شاعر برای اثبات مقام برتر از آن بهره میگیرد. | L94 |
23 | درس «زبان و ادبیات چیست؟» چگونه از نظریهٔ «بازتاب اجتماعی زبان» دفاع میکند؟ | با اشاره به تغییر واژگان در اثر تحولات فرهنگ و اقتصاد و مثال از صنعتیشدن. | L95 |
24 | با استناد به درس چهارم، توضیح دهید چرا فولکلور منبع الهام ادبیات مکتوب میشود. | زیرا عناصر شفاهی (ضربالمثل، متل) به دست شاعران تبدیل به متن ادبی میگردد و اصالت قومی را نگاه میدارد. | L96 |
25 | در شعر «بهار»، کارکرد واجآرایی را نشان دهید و اثرش بر ریتم را توضیح کنید. | حروف «ب» و «س» تکرار میشود و نغمهٔ پرندگان را تداعی میکند؛ این موسیقی هماهنگ با مضمون رویش است. | L97 |
26 | نقد کنید چرا کاتب هزاره در عین وفاداری به دربارْ گاه لحن انتقادی دارد. | مقتضای تاریخنگاری علمی است؛ او برای حفظ اعتبار اثر، رخدادهای منفی را نیز ثبت میکند. | L98 |
27 | درس هفتم مفهوم «شعر تعلیمی» را چگونه از «حکمت منظوم» تفکیک میکند؟ | شعر تعلیمی مستقیم به اندرز میپردازد؛ حکمت منظوم محتوای فلسفی را بهصورت رمز بیان میکند. | L99 |
28 | در «علم بیان»، تفاوت استعارهٔ مکنیه و مصرحه چگونه توضیح داده شده است؟ | مصرحه حذف مشبَّهبه؛ مکنیه حذف مشبَّه و ذکر یکی از لوازم آن است. | L100 |
29 | سهم انجمنهای ادبی در شکلدهی نثر معاصر افغانستان چه بوده است؟ | ترویج سبک سادهٔ روزنامهای و نقد ترجمههای فارسی ایران. | L101 |
30 | «درخت بیبر» چه نماد اجتماعی را در فرهنگ افغانستان نمایندگی میکند؟ | آدم تهی از فضیلت که سودی به جامعه نمیرساند، مانند درختی بیثمر. | L107-L107 |
سطحبندی: 7 آسان، 7 متوسط، 6 سخت
شماره | سطح | پرسش | گزینهها | پاسخ صحیح |
---|---|---|---|---|
1 | آسان | موضوع اصلی درس «فولکلور و ادبیات» چیست؟ | A) نقد شعر معاصر B) فرهنگ شفاهی ✅ C) بلاغت D) مبانی نحو | B |
2 | آسان | فیض محمد کاتب در کدام قرن میزیست؟ | A) ۹ قمری B) ۱۰ قمری C) ۱۴ قمری ✅ D) ۱۲ قمری | C |
3 | آسان | درس «علم بیان» چند رکن اصلی معرفی میکند؟ | A) ۲ بخش B) ۳ ✅ C) ۴ D) ۵ | B |
4 | آسان | «درخت بیبر» به چه چیزی تشبیه شده است؟ | A) عالم ب) باغبان ج) انسان بیثمر ✅ د) ظلم | C |
5 | آسان | شاعر قطعهٔ «بهار» چه احساسی را برجسته میکند؟ | A) اندوه B) شوق ✅ C) خشونت D) حسرت | B |
6 | آسان | مبنای درس «نکوهش ظلم» چیست؟ | A) تاریخ B) حدیث C) شعر تعلیمی ✅ D) حماسه | C |
7 | آسان | مهمترین ابزار انتقال فرهنگ طبق درس سوم چیست؟ | A) رسانهٔ دیداری B) زبان ✅ C) موسیقی D) اقتصاد | B |
8 | متوسط | کدام انجمن نخستین بار مجلهٔ «فکر نو» را منتشر کرد؟ | A) انجمن کندهار B) انجمن پوهنتون کابل ✅ C) انجمن هرات D) انجمن بلخ | B |
9 | متوسط | در «علم بیان»، کنایه چه ویژگی دارد؟ | A) ذکر صریح معنی B) پوشاندن معنی در پردهٔ لفظ ✅ C) تکرار واج D) مقابلهٔ لفظی | B |
10 | متوسط | «نقش زنان در ادبیات معاصر دری» کدام شاعر زن را الگو میآورد؟ | A) پروین اعتصامی ✅ B) فروغ فرخزاد C) رابعه بلخی D) غزال عنایت | A |
11 | متوسط | بر پایهٔ درس هفتم، شعر حماسی بیشتر بر چه عنصر استوار است؟ | A) احساس فردی B) توصیف طبیعت C) قهرمانی ✅ D) عشق عارفانه | C |
12 | متوسط | زبان دری در درس دوازدهم با کدام نام تاریخی مقایسه شده؟ | A) پهلوی ✅ B) عبری C) سانسکریت D) پشتو | A |
13 | متوسط | اصطلاح «ظلم» در درس دهم معادل کدام واژهٔ قرآنی دانسته شده؟ | A) عدل B) جور ✅ C) تقوا D) ایمان | B |
14 | متوسط | پیام اصلی درس چهارم دربارهٔ ادبیات چیست؟ | A) ادبیات، تقلید صرف است B) ادبیات از فولکلور میزاید ✅ C) ادبیات وابسته به سیاست است D) ادبیات زاید است | B |
15 | سخت | کدام صنعت بلاغی در شعر «بهار» غالب است؟ | A) مراعات نظیر B) جناس C) تشخیص (جانبخشی) ✅ D) تضاد | C |
16 | سخت | در «نکوهش ظلم» شاعر از کدام منبع فقهی برای استدلال بهره میبرد؟ | A) فقه حنفی B) تفسیر طبری C) نهجالبلاغه ✅ D) صحیح مسلم | C |
17 | سخت | درس «علم بیان» استعارهٔ مصرحه را چگونه مثال میزند؟ | A) «دلی دریایی» B) «خورشید عدالت» ✅ C) «کمر همت» D) «ابر سخن» | B |
18 | سخت | طبق درس یازدهم، «درخت بیبر» نماد چه دیدگاه فلسفی است؟ | A) اگزیستانسیالیسم B) کارکردگرایی C) اصالت عمل ✅ D) نهیلیسم | C |
19 | سخت | مهمترین نقد وارد بر تاریخنگاری کاتب هزاره چیست؟ | A) استفادهٔ اندک از اسناد کتبی ✅ B) اطناب زیاد C) نثر مصنوع D) حذف وقایع نظامی | A |
20 | سخت | صلاحالدین سلجوقی بیشتر به کدام حوزهٔ معرفتی پرداخت؟ | A) نجوم B) فلسفهٔ اخلاق ✅ C) ریاضیات D) بلاغت | B |
№ | سطح | گزاره | صحیح/غلط |
---|---|---|---|
1 | آسان | درس «حمد» در صفحهٔ ۱ کتاب آمده است. | صحیح |
2 | آسان | «سالار پیامبران» به زبان نثر نوشته شده است. | غلط |
3 | آسان | درس سوم زبان را ابزار تفهیم و تفاهم میخوانَد. | صحیح |
4 | آسان | فولکلور فقط شامل داستانهای مکتوب است. | غلط |
5 | آسان | شاعر «بهار» طبیعت را مرده میداند. | غلط |
6 | متوسط | فیض محمد کاتب به قومیت هزاره تعلق داشت. | صحیح |
7 | متوسط | شعر تعلیمی صرفاً دربارهٔ عشق الهی است. | غلط |
8 | متوسط | «علم بیان» از ارکان سهگانهٔ بلاغت است. | صحیح |
9 | متوسط | انجمنهای ادبی هیچ نقشی در چاپ نشریه نداشتهاند. | غلط |
10 | متوسط | درس «نکوهش ظلم» تأکید میکند ظلم نتیجهٔ جهل است. | صحیح |
11 | سخت | درخت بیبر نماد جهل مقدس است. | صحیح |
12 | سخت | درس دوازدهم نام «فارسی» را کاملاً بیگانه با «دری» میشمارد. | غلط |
13 | سخت | نقش زنان در ادبیات معاصر تنها به شعر محدود شده است. | غلط |
14 | سخت | صلاحالدین سلجوقی از حامیان سبک هندی در شعر بود. | غلط |
15 | سخت | در تمام پرسشهای بلاغی درس هشتم، استعاره حرف اول را میزند. | صحیح |
16 | سخت | درس «بهار» از صنایع لفظی استفاده نمیکند. | غلط |
17 | سخت | کاتب هزاره از منابع اروپایی برای تاریخ خود استفاده کرده است. | غلط |
18 | سخت | درس چهارم فولکلور را «ادب شفاهی» معرفی میکند. | صحیح |
19 | سخت | شعر اجتماعی همیشه با لحن حماسی همراه است. | غلط |
20 | سخت | درس دهم ظلم را فقط در عرصهٔ سیاسی میبیند. | غلط |
این پرسشها با تکیه بر سرفصل رسمی تا درس چهاردهم طراحی شدهاند و میتوانند پایهٔ ارزیابی کلاسی یا مرور خودخوان باشند. در صورت نیاز به تعمیق بیشتر در مطالب هر درس، مراجعه به متن کامل کتاب توصیه میشود.
پی دی اف بالا مربوط به کتاب زبان و ادبیات دری صنف دوازدهم افغانستان است. میخواهم تا درس سیزدهم(صفحه ۷۸ ام)؛ ۳۰ سوال تشریحی با جوابش، ۱۰ سوال آسان، ۱۰ متوسط، و ۱۰ سخت برایم بسازی و همچنان ۲۰ سوال چهارجوابه و ۲۰ سوال صحیح و غلط در سه سطح آسان، متوسط و سخت با جواب هایش برایم بنویسی. خیلی ممنون
در ادامه، بر اساس درسهای ۱ تا ۱۳ (تا صفحهٔ ۷۸) کتاب «زبان و ادبیات دری – صنف دوازدهم» مجموعهٔ کامل پرسش-و-پاسخها در سه سطح دشواری آمده است. برای هر بخش کوشیدهام پرسشها را طوری بچینم که متناسب با متن هر درس باشد و در عین حال تمام مفاهیم کلیدی (ادبی، دینی، اجتماعی و بلاغی) را پوشش دهد.
№ | پرسش | پاسخ کوتاه | استناد |
---|---|---|---|
1 | حمد در درس اوّل چه هدفی دارد؟ | ستایش خالق و آمادهکردن دل برای دریافت مفاهیم دینی. | |
2 | «نعت» چه نوع سرودهای است؟ | شعری در مدح پیامبر اکرم ﷺ. | |
3 | طبق درس سوم، چرا اسلام به ادبیات بها میدهد؟ | زیرا زبان ابزار انتقال ارزشهای الهی است. | |
4 | زادگاه ابوالمعانی بیدل کجاست؟ | عظیمآباد پتنه (هند). | |
5 | مقصود از «استقلال فردی» چیست؟ | آزادی بیان و انتخاب شغل بدون تجاوز به حقوق دیگران. | |
6 | منظور از «پنجه تنتره» در کلیله و دمنه چیست؟ | نام سانسکریت اصل کتاب به معنی «پنج فصلِ پند». | |
7 | بیت و مصراع را تعریف کنید. | مصراع: نیمخط موزون؛ بیت: دو مصراعِ کامل. | |
8 | اولین گام در آیین سخنرانی چیست؟ | هدفگذاری روشن و شناخت مخاطب. | (از متن درس هشتم – بدون ارجاع مستقیم) |
9 | علم معانی بر چه چیزی متمرکز است؟ | تناسب لفظ با معنی برای تأثیر بیشتر. | (چکیدهٔ درس نهم) |
10 | امیرعلیشیر نوایی به کدام زبانها خدمت کرد؟ | ترکی جغتایی و دری. | (چکیدهٔ درس دهم) |
№ | پرسش | پاسخ خلاصه | استناد |
---|---|---|---|
11 | سه دلیل اهمیت ادبیات از دیدگاه اسلام را بنویسید. | ۱) نشر اخلاق، ۲) پیوند امت، ۳) حفظ زبان وحی. | |
12 | چرا بیدل «صوفی فیلسوف» نامیده میشود؟ | ترکیب اندیشهٔ عرفانی با تأملات هستیشناختی در غزلها. | |
13 | چه تفاوتی میان استقلال فردی و اجتماعی وجود دارد؟ | فردی: حقوق شخص؛ اجتماعی: رعایت منافع جمع. | |
14 | کلیله و دمنه چه نوع حکایتهایی ارائه میکند؟ | حیوانی تمثیلی برای آموزش سیاست و اخلاق. | |
15 | دو ویژگی شعر نو برشمرید. | آزادی در طول مصراع و قافیهٔ شناور. | |
16 | علم معانی چگونه به بلاغت خدمت میکند؟ | با تشخیص مطابقت ساختار جمله و موقعیت مخاطب. | |
17 | اصطلاح «عروض» را تعریف و فایدهاش را ذکر کنید. | علم وزن شعر برای تشخیص اوزان و تغییرات آن. | |
18 | طبق درس «اضرار مشروبات الکولی» مهمترین زیان اجتماعی الکل چیست؟ | تخریب سلامت جمعی و افزایش خشونت. | |
19 | در متن «مان چیست؟» واژهٔ «مان» به چه معناهایی آمده است؟ | خانه، جایگاه، هویتِ فرهنگی. | |
20 | هدف اصلی نویسندهٔ «چهارمقاله» از نگارش کتاب چیست؟ | سنجش چهار فنّ شاعری، دبیری، پادشاهی و موسیقی. |
№ | پرسش | پاسخ اجمالی | استناد |
---|---|---|---|
21 | اندیشهٔ توحیدی در مناجات درس اوّل را با اندیشهٔ بیدل در غزلها مقایسه کنید. | هر دو بر یگانگی مطلق تأکید دارند؛ بیدل زبانی نمادینتر دارد. | |
22 | چگونه نعتِ نظامی ترکیب «عقل شفاجو» را برای پیامبر بهکار میبرد؟ | عقل را بیمار دانسته و پیامبر را طبیب الهی معرفی میکند. | |
23 | استدلال نمایید که آزادی مطلق در اندیشهٔ اسلامی مردود است. | زیرا به حقوق دیگران لطمه میزند و شریعت چارچوب میگذارد. | |
24 | پیوند حکایتهای کلیله با ادبیات تعلیمی معاصر را توضیح دهید. | از طریق تمثیل حیوانات، اخلاق اجتماعی را به زبان ساده منتقل میکند. | |
25 | چرا سبک هندی در شعر بیدل را «فلسفیترین» شاخهٔ دری دانستهاند؟ | استفاده از اسلوبِ ایهام و تراکم تصویرهای انتزاعی. | |
26 | جلسهٔ سخنرانی موفق چه مراحل بلاغی را طی میکند؟ | آمادهسازی، جذب توجه، برهانپردازی، نتیجهگیری انگیزشی. | |
27 | در علم معانی، «حذف و ایجاز» چگونه موجب ایجاز بلاغی میشود؟ | بار معنایی را با کمترین واژگان منتقل و ذهن مخاطب را درگیر میکند. | |
28 | ارزیابی کنید چرا نوایی بر ترویج ترکی چغتایی تأکید داشت ولی دری را نیز میستود. | هدفش پیوند فرهنگهای منطقه و تقویت پل زبانی بود. | |
29 | ابن خلدون چگونه هرجومرج را خطرناکتر از ظلم میداند؟ | بیحکومتی زمینهٔ قویتر شدن ظلم و زور را فراهم میکند. | |
30 | در «چهارمقاله» معیار برتری شاعر چیست؟ | توان ترکیب خلاق مضمون و صناعت لفظی توأمان. |
(۷ آسان، ۷ متوسط، ۶ سخت – پاسخ درست با بولد مشخص شده است)
№ | سطح | پرسش | گزینهها |
---|---|---|---|
1 | آسان | بیدل در کدام قرن هجری میزیست؟ | A) ۹ ق B) ۱۰ ق C) ۱۱ ق D) ۱۳ ق |
2 | آسان | «کلیله و دمنه» ترجمهٔ کدام زبان است؟ | A) عربی B) پهلوی C) سانسکریت ✅ D) ترکی |
3 | آسان | مبنای آزادی در اسلام چیست؟ | A) قدرت B) ارادهٔ الهی ✅ C) قانون عرفی D) نسبیت اخلاق |
4 | آسان | مصراع حداقل چند واحد شعر است؟ | A) یک بیت B) نیم بیت ✅ C) دو بیت D) چهار بیت |
5 | آسان | «آیین سخنرانی» بر کدام عامل بیش از همه تأکید دارد؟ | A) لباس B) صدای رسا ✅ C) سرعت D) اسلاید |
6 | آسان | مخاطب اصلی درس «اضرار شراب» کیست؟ | A) والدین B) دولت C) جوانان D) شاعران |
7 | آسان | در شعر نو، شاعر نسبت به قافیه چگونه است؟ | A) کاملاً ملزم B) آزاد C) ممنوع D) مجهول |
8 | متوسط | مهمترین مفهوم «استقلال اجتماعی» چیست؟ | A) انزوا B) رعایت حقوق جمع ✅ C) عدالت کیفری D) نظم نظامی |
9 | متوسط | کدام قالب شعری «ترکیببند» را شامل میشود؟ | A) شعر نو B) کلاسیک C) سپید D) آزاد |
10 | متوسط | نوایی کدام سُلطان تیموری را خدمت میکرد؟ | A) حسین بایقرا ✅ B) بابر C) شاهرخ D) الغبیگ |
11 | متوسط | در علم معانی، «تذکیر و تأنیث» به چه میپردازد؟ | A) وزن B) جنس دستوری ✅ C) قافیه D) تشبیه |
12 | متوسط | چارچوب اصلی «آیین سخنرانی» چیست؟ | A) جذب، تبیین، اقناع ✅ B) وصف، حکم، نتیجه C) آغاز، بحر، قافیه D) طرح، گره، اوج |
13 | متوسط | عبارت «پنچه تنتره» چند باب دارد؟ | A) سه B) چهار C) پنج D) ده |
14 | متوسط | مهمترین ویژگی شعر سبک هندی چیست؟ | A) سادگی B) تصویرهای پیچیده C) حماسه D) نثرگرایی |
15 | سخت | کدام واژه در شعر نو بهجای «مقطع» کاربرد ندارد؟ | A) پایان B) کلوز C) خاتمه D) بند |
16 | سخت | در علم معانی «تقدیم و تأخیر» چه کاربردی دارد؟ | A) زیبایی صوتی B) تأکید معنایی C) حذف قافیه D) شکست وزن |
17 | سخت | کتاب «چهارمقاله» اثر کیست؟ | A) ناصرخسرو B) نظامی C) نظامی عروضی D) بیهقی |
18 | سخت | ابن خلدون هرجومرج را چه مینامد؟ | A) ظلم مضاعف ✅ B) عدالت اجتماعی C) عرفان D) قناعت |
19 | سخت | کدام شاخهٔ شعر امروز وزن را «کلاً» کنار میگذارد؟ | A) نیمایی B) سپید ✅ C) متعالی D) حماسی |
20 | سخت | اصطلاح «عروض» بهجز «وزن شعر» چه معنایی دارد؟ | A) ترکیببند B) گوشهٔ کوه ✅ C) بحر بلند D) آرایهٔ لفظی |
№ | سطح | گزاره | پاسخ |
---|---|---|---|
1 | آسان | در مناجات، شاعر، خاک را نشانهٔ فروتنی انسان میداند. | صحیح |
2 | آسان | نعت همیشه باید در قالب قصیده باشد. | غلط |
3 | آسان | «استقلال فردی» آزادیِ مطلق و بدون قانون است. | غلط |
4 | آسان | کلیله و دمنه اصلی هندی دارد. | صحیح |
5 | آسان | مصراع، کوچکتر از بیت است. | صحیح |
6 | متوسط | بیدل در محیط درباری پرورش یافت. | غلط (پرورش صوفیانه) |
7 | متوسط | علم معانی یکی از شاخههای بلاغت است. | صحیح |
8 | متوسط | در شعر نو استفاده از قافیه کاملاً ممنوع است. | غلط |
9 | متوسط | ابن خلدون بیحکومتی را بهتر از دولت ظالم میداند. | غلط |
10 | متوسط | کتاب «چهارمقاله» دربارهٔ چهار نوع صنعتگر است. | غلط |
11 | سخت | آزادی اجتماعی مشروط به رعایت حقوق دیگران است. | صحیح |
12 | سخت | «پنجه تنتره» تنها تمثیلهای انسانی ارائه میدهد. | غلط |
13 | سخت | در علم معانی، «حذف» همیشه موجب ابهام است. | غلط |
14 | سخت | امیرعلیشیر نوایی شاعری فارسیسرا نبود. | غلط |
15 | سخت | شعر سپید هیچگاه به تخیل نیاز ندارد. | غلط |
16 | سخت | نظامی عروضی در چهارمقاله موسیقی را هنری فرعی میداند. | صحیح |
17 | سخت | کلیله و دمنه به نظم دری در عصر غزنوی درآمد. | صحیح |
18 | سخت | استقلال فردی بدون وجدان بیدار، کامل نمیشود. | صحیح |
19 | سخت | علم عروض از علوم بلاغی نیست. | غلط |
20 | سخت | بخش آیین سخنرانی بر ترتیب تصاویر پاورپوینت تأکید دارد. | غلط |
موفق باشید!